Toolbox: Explosieveiligheid volgens ATEX
Alles over het voorkomen van explosies.
Explosies komen nog regelmatig voor in het nieuws en kunnen verwoestende gevolgen hebben, zoals verlies van levens en ernstige verwondingen. Daarnaast kunnen explosies leiden tot andere vormen van schade: stilstand van productie, boetes, schadeclaims en negatieve publiciteit. Daarom is het voor bepaalde bedrijven essentieel om te voldoen aan de Europese ATEX-wetgeving die van toepassing is op werken in explosiegevaarlijke omgevingen. Op deze pagina geven wij u inzicht in wat een explosie inhoudt, hoe explosies ontstaan en welke organisaties aan de ATEX-richtlijnen moeten voldoen.
Wat is een explosie?
Een explosie is feitelijk een zeer snelle verbranding die gepaard gaat met een grote drukgolf en vaak aanzienlijke schade veroorzaakt. In explosiegevaarlijke omgevingen is het cruciaal om stoflagen te vermijden of regelmatig te verwijderen. Een explosie kan namelijk aanwezige stoflagen in de lucht brengen, wat een kettingreactie van meerdere explosies kan veroorzaken.
Hoe ontstaat een explosie?
Explosies ontstaan wanneer een brandbare stof, vloeistof of gas in aanraking komt met zuurstof en een ontstekingsbron. Voor de risico's van brandbare stoffen en vloeistoffen geldt:
- Stof: Hoe fijner de stofdeeltjes, hoe explosiever de situatie.
- Vloeistof: Een vloeistof wordt gevaarlijk brandbaar zodra de temperatuur het vlampunt overschrijdt.
ATEX 153-richtlijn: Voor welke organisaties?
Organisaties
Sinds 1 juli 2006 is de ATEX 153-richtlijn verplicht voor organisaties die in explosiegevaarlijke omgevingen werken, zoals:
- Chemische industrie
- Spuiterijen
- Mengvoederbedrijven
- Voedingsmiddelenindustrie
Bent u werkzaam met brandbare stoffen? Dan is het belangrijk om een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit te voeren. Sommige bedrijven vallen direct onder de ATEX-verplichting, maar ook specifieke bedrijfsonderdelen kunnen risico's kennen, zoals koelinstallaties met ammoniak of houtverwerking.
Bedrijfsonderdelen
Specifieke bedrijfsonderdelen kunnen eveneens te maken krijgen met explosierisico’s. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- Koelinstallaties met ammoniak
- Gebruik van zuurstof
- Houtbewerkingsprocessen
- Afvalwaterzuiveringsinstallaties
- Afvalverwerkingsindustrie
- Metaalbedrijven (bij laswerkzaamheden of het vrijkomen van metaalstof)
Werksituaties
De ATEX-richtlijn is ook van toepassing op werksituaties waarbij het explosierisico niet direct duidelijk is. Bijvoorbeeld:
- Situaties waarin stoffen brandbaar worden onder bepaalde omstandigheden, zoals een verhoogde temperatuur of druk
- Situaties waarin broei kan optreden
Bedrijven zijn verplicht om zelf na te gaan of ze onder de ATEX-wetgeving vallen. Is uw organisatie ATEX-plichtig? Dan bent u verplicht een Explosieveiligheidsdocument (EVD) op te stellen. Hierin legt u vast:
- Welke zones explosiegevaarlijk zijn
- Welke veiligheidsregels van toepassing zijn
- Welke technische en organisatorische maatregelen er zijn genomen
ATEX 114-richtlijn: Welke materialen?
Materialen die worden gebruikt in explosiegevaarlijke omgevingen moeten voldoen aan de ATEX 114-richtlijn. Dergelijk materieel moet specifieke markeringen bevatten, waaronder het CE-merk, productnummer, en een Ex-teken met een codering die aangeeft voor welke toepassing het geschikt is.
Hoe kan DEKRA u helpen?
Bij DEKRA Industrial Safety ondersteunen wij u graag bij al uw vragen rondom explosieveiligheid volgens ATEX. Onze diensten omvatten:
- Onderzoek of uw bedrijf onder de ATEX-verplichting valt.
- Opstellen van een Explosieveiligheidsdocument (EVD) voor zowel eenvoudige als complexe situaties.
- Testen van stoffen op brandbaarheid en explosiviteit.
- Bepalen van alle noodzakelijke maatregelen om explosies te voorkomen, zodat uw organisatie voldoet aan de wettelijke vereisten.
Heeft u een vraag? Neem gerust contact op met onze experts. Wij staan klaar om u te adviseren.