Toolbox: RI&E
Werknemers kunnen op de werkvloer blootgesteld worden aan uiteenlopende veiligheids- en gezondheidsrisico's, zoals schadelijke stoffen of lawaai. Het is de verantwoordelijkheid van werkgevers om ervoor te zorgen dat deze risico’s zoveel mogelijk worden beperkt, zodat medewerkers veilig en gezond hun werk kunnen uitvoeren. Dit wordt voorgeschreven door de Arbeidsomstandighedenwet.Een belangrijk onderdeel hiervan is de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
Wat is een RI&E?
De RI&E vormt de kern van het Arbobeleid binnen een organisatie. Het identificeert de voornaamste risico’s en beoordeelt of de bestaande veiligheidsmaatregelen afdoende zijn. Indien blijkt dat bepaalde gevaren onvoldoende onder controle zijn, worden aanvullende acties vereist, vastgelegd in een plan van aanpak (PvA).
Risico-inventarisatie
De Arbowet schrijft voor welke aspecten in een RI&E aan bod moeten komen, waaronder:
- Het beleid rond arbeidsomstandigheden en ziekteverzuim
- Arbeidsorganisatie en taakverdeling
- Psychosociale arbeidsbelasting
- Bedrijfshulpverlening
- Inrichting van werkplekken
- Blootstelling aan gevaarlijke stoffen
- Fysieke belasting
- Ergonomie op kantoor
- Fysische factoren zoals klimaat en geluid
- Arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen
De risico-inventarisatie wordt uitgevoerd door middel van documentanalyse, interviews met medewerkers en werkplekbezoeken.
Risico-evaluatie
Tijdens de evaluatie worden per onderwerp de potentiële risico’s geïdentificeerd en beoordeeld of de huidige veiligheidsmaatregelen effectief zijn. Indien nodig worden extra maatregelen voorgesteld. Risico’s worden vaak geclassificeerd op basis van een risicoscore, die prioriteiten stelt bij het nemen van verbetermaatregelen.
Plan van aanpak
De geïdentificeerde verbeterpunten worden uitgewerkt in een plan van aanpak. Dit plan bevat concrete acties, verantwoordelijkheden en deadlines. De maatregelen worden uitgevoerd volgens de STOP-methode:
- Substitutie: vervanging van gevaarlijke stoffen
- Technische maatregelen: zoals afscherming
- Organisatorische maatregelen: bijvoorbeeld taakroulatie
- Persoonlijke beschermingsmiddelen: zoals ademhalingsbescherming
Een levend document
Een RI&E is een dynamisch document dat regelmatig geactualiseerd moet worden bij wijzigingen in werkmethoden of wetgeving. Het is een naslagwerk voor medewerkers om op elk moment inzicht te krijgen in de relevante risico’s en maatregelen.
Wettelijke verplichting
Volgens de wet is iedere werkgever verplicht een actuele RI&E, inclusief PvA, te hebben. Dit geldt sinds 1994 voor alle werkgevers, behalve zelfstandigen zonder personeel. De preventiemedewerker speelt een rol in de opstelling van de RI&E, en in veel gevallen moet deze getoetst worden door een gecertificeerde kerndeskundige, afhankelijk van de grootte van de organisatie en het gebruikte RI&E-instrument.
Wie stelt de RI&E op en toetst deze?
De preventiemedewerker speelt een centrale rol bij het opstellen van de RI&E. Wanneer er onvoldoende interne expertise beschikbaar is, kan de uitvoering van de RI&E worden uitbesteed aan externe specialisten. In de meeste gevallen moet de RI&E worden getoetst door een gecertificeerde kerndeskundige. Deze deskundige beoordeelt of de RI&E volledig, up-to-date en betrouwbaar is, en of er een helder plan van aanpak is opgesteld. Of toetsing vereist is, hangt af van de grootte van de organisatie en het specifieke RI&E-instrument dat wordt gehanteerd.