Toolbox: Stofblootstelling
Stof is overal aanwezig: binnen, buiten, thuis en op de werkplek. Het bestaat uit kleine deeltjes die via de lucht op diverse oppervlakken terechtkomen. Langdurige blootstelling aan schadelijk stof kan ernstige gezondheidsrisico's veroorzaken. Deze toolbox geeft inzicht in wat stofblootstelling precies inhoudt en hoe u dit in de werkomgeving kunt minimaliseren.
Gevaren van stofblootstelling
Stofblootstelling brengt diverse gevaren met zich mee. De ernst hiervan wordt vooral bepaald door:
- De grootte van de stofdeeltjes;
- Het soort stof.
De meest gevaarlijke deeltjes zijn kleiner dan 10 micrometer, beter bekend als fijnstof. Vooral de kleinste fractie, ook wel respirabel stof genoemd, kan diep doordringen in de longen. Grotere stofdeeltjes worden over het algemeen gefilterd door het slijm in de neus, mond, keel en luchtwegen. Het risico van stofblootstelling zit vaak in de onopgemerkte, langdurige effecten die blijvend kunnen zijn. Bewustzijn van deze gevaren is essentieel.
Factoren die het risico bepalen
Stofblootstelling kan al op korte termijn leiden tot irritaties aan de luchtwegen, ogen en huid. Verschillende factoren spelen hierbij een rol:
Schadelijke bestanddelen: Sommige stoffen bevatten schadelijke enzymen of chemische componenten. Bijvoorbeeld meelstof dat allergische reacties kan veroorzaken, of asbest en kwartsstof die kankerverwekkend kunnen zijn.
Concentratie en blootstellingsduur: Hoeveelheid stof in de lucht en de tijdsduur van blootstelling hebben grote invloed op de ernst van mogelijke klachten.
Persoonlijke gevoeligheid: Iedereen reageert anders op stof. Sommige personen zijn gevoeliger en ontwikkelen sneller klachten.
Voor diverse soorten stof zijn er wettelijke grenswaarden. Een lage grenswaarde duidt vaak op een hoge schadelijkheid van de stof. De gezondheidsklachten kunnen zich pas na lange tijd, soms zelfs jaren, openbaren, zoals bij kanker en allergieën.
Risico’s verlagen: De STOP-methode
Om de risico’s van stofblootstelling te beperken, wordt de arbeidshygiënische STOP-methode gehanteerd:
S = Substitutie: Vervang gevaarlijke stoffen door minder schadelijke varianten. Denk bijvoorbeeld aan het vervangen van dieselmotoren door elektrische alternatieven.
T = Technische maatregelen: Gebruik gesloten systemen en zorg voor afzuiging om verspreiding van stof te minimaliseren. Houd het werkmateriaal goed onderhouden.
O = Organisatorische maatregelen: Beperk de blootstelling door stoffig werk te scheiden van ander werk. Maak werkplekken regelmatig schoon met geschikte industriële stofzuigers.
P = Persoonlijke beschermingsmiddelen: Als de bovengenoemde maatregelen onvoldoende bescherming bieden, gebruik dan persoonlijke beschermingsmiddelen zoals geschikte stofmaskers.
Heeft u vragen over stofblootstelling? Onze experts staan voor u klaar met advies op maat.